ประเทศไทยกำลังก้าวสู่จุดเปลี่ยนสำคัญของอุตสาหกรรมท่องเที่ยว เมื่อ “การท่องเที่ยวช้างเชิงจริยธรรม (Elephant-Friendly Tourism)” กำลังกลายเป็นหนึ่งในรูปแบบการท่องเที่ยวที่เติบโตเร็วที่สุดในเอเชีย โดยในงาน Shenzhen International Tourism Industry Expo 2025 ซึ่งเป็นหนึ่งในงานมหกรรมท่องเที่ยวที่ใหญ่ที่สุดในจีนตอนใต้ และเป็นศูนย์กลางเจรจาธุรกิจท่องเที่ยวขาเข้า องค์กรพิทักษ์สัตว์แห่งโลก (World Animal Protection) ร่วมกับผู้ประกอบการท่องเที่ยวชั้นนำและผู้เชี่ยวชาญด้านสวัสดิภาพสัตว์ ได้นำเสนอทิศทางสำคัญของการท่องเที่ยวยุคใหม่ ซึ่งช่วยเปิดโอกาสให้ผู้ประกอบการไทยดึงดูดนักท่องเที่ยวรุ่นใหม่ที่ใส่ใจความยั่งยืน โดยเฉพาะจากจีนและยุโรปที่ให้ความสำคัญกับความรับผิดชอบต่อสัตว์มากขึ้นหลังการระบาดใหญ่
โรจนา สังข์ทอง ผู้อำนวยการองค์กรพิทักษ์สัตว์แห่งโลก ประเทศไทย กล่าวว่า “ประเทศไทยกำลังก้าวเป็นผู้นำการเปลี่ยนผ่านของตลาดท่องเที่ยวช้างในเอเชีย ด้วยโมเดล ‘สวัสดิภาพสัตว์มาก่อน’ ซึ่งไม่เพียงสร้างภาพลักษณ์ระดับสากลให้กับการท่องเที่ยวไทยเท่านั้น แต่ยังเป็นทิศทางสำคัญของการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนในอนาคต นอกจากนี้องค์กรได้ทำงานร่วมกันอย่างใกล้ชิดกับปางช้าง ชุมชน และบริษัททัวร์ เพื่อสร้างโมเดลที่ทุกฝ่ายได้ประโยชน์ ซึ่งสร้างสมดุลระหว่างสวัสดิภาพสัตว์และความไว้วางใจจากนักท่องเที่ยว อันจะเป็นการสร้างมาตรฐานใหม่ให้กับอนาคตของการท่องเที่ยวช้างในประเทศไทยและเอเชียต่อไป”
Elephant Friendly Network: แพลตฟอร์มสำคัญที่ผลักดันให้ปางช้างไทยยกระดับมาตรฐาน
ภายใต้ความร่วมมือระหว่างองค์กรพิทักษ์สัตว์แห่งโลก และเครือข่ายปางช้างเป็นมิตร (Elephant Friendly Network) กำลังต่อยอดจาก “กลุ่มปางช้าง” สู่การเป็นแพลตฟอร์มขับเคลื่อนมาตรฐานใหม่ของการท่องเที่ยวช้างเชิงเป็นธรรมในภูมิภาค ขณะนี้มีปางช้างเข้าร่วมแล้ว 13 แห่งในประเทศไทย และอีก 2 แห่งในลาวและกัมพูชา ทุกแห่งในเครือข่ายงดกิจกรรมขี่ช้าง อาบน้ำช้าง และโชว์ช้างอย่างเด็ดขาด เปลี่ยนมาเน้นประสบการณ์แบบ “สังเกตพฤติกรรมช้างตามธรรมชาติ” ที่ให้ทั้งความเพลิดเพลินและความรู้แก่นักท่องเที่ยว โดยผ่านความร่วมมือกับหน่วยงานรัฐด้านการท่องเที่ยว หน่วยงานที่กำกับดูแล เครือข่ายนี้ยังทำหน้าที่เป็นแรงส่งสำคัญ ที่ผลักดันให้การท่องเที่ยวที่เป็นมิตรกับช้างก้าวขึ้นมาเป็นตัวเลือกหลักของนักท่องเที่ยวในอนาคต
ศิรอาภา ศิริวิริยะกุล ผู้อำนวยการมูลนิธิช้างทรัพย์ไพรวัลย์ และเจ้าของ Elephant Forest Phitsanulok (EFP) ปางช้างเป็นมิตรแห่งใหม่ล่าสุด ได้ร่วมแบ่งปันประสบการณ์การเปลี่ยนผ่านจากปางช้างแบบดั้งเดิมสู่แหล่งท่องเที่ยวช้างเชิงเป็นมิตร เธอกล่าวว่า “ด้วยความร่วมมือจากหลายฝ่าย EFP ได้พัฒนาและปรับทักษะใหม่ ๆ วางกลยุทธ์ทางการตลาด และมุ่งมั่นเปลี่ยนผ่านในระยะยาว จนกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่เน้นการสังเกตช้างตามธรรมชาติเป็นหลัก บนพื้นที่ 900 ไร่ นักท่องเที่ยวสามารถเดินชมป่าในระยะที่ปลอดภัยและเห็นช้างใช้ชีวิตอย่างอิสระ ซึ่งเป็นประสบการณ์ที่ทั้งสมจริงและน่าประทับใจ
“การเปลี่ยนผ่านทำให้ความพึงพอใจและชื่อเสียงของแหล่งท่องเที่ยวสูงขึ้นมาก และพิสูจน์ได้ว่า “การเป็นมิตรกับช้าง” สามารถเดินคู่กับความสำเร็จเชิงพาณิชย์ได้จริง พร้อมเชิญชวนผู้ประกอบการท่องเที่ยว ร่วมมือสร้างภาพลักษณ์ใหม่ของการท่องเที่ยวไทยที่น่าเชื่อถือและมีความรับผิดชอบ” ศิรอาภา กล่าวเสริม
ธุรกิจทัวร์ระดับโลกชี้: Elephant-Friendly Tourism คือโอกาสเติบโตใหม่
ไมค์ สจ๊วต ผู้จัดการทั่วไปประจำเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ Intrepid Travel กล่าวว่า “การท่องเที่ยวช้างเชิงเป็นธรรมไม่ใช่เพียงความรับผิดชอบต่อสัตว์ แต่มาพร้อมโอกาสทางธุรกิจรูปแบบใหม่ โดยเฉพาะเมื่อนักท่องเที่ยวทั่วโลก รวมถึงชาวจีนและตลาดเอเชียอื่น ๆ เริ่มให้ความสำคัญกับการท่องเที่ยวที่รับผิดชอบ มีเรื่องราว และลึกซึ้งยิ่งขึ้น หลังยุคโควิด ความ “เชื่อมั่น” และ “ความรับผิดชอบ” กลายเป็นปัจจัยสำคัญในการเลือกจุดหมายปลายทาง ซึ่ง Intrepid Travel สามารถสร้างสมดุลระหว่างสวัสดิภาพสัตว์และประโยชน์ทางธุรกิจผ่านการสนับสนุนผู้ประกอบการให้ปรับตัว โดยการท่องเที่ยวแบบเป็นมิตรกับช้างเป็นตัวเลือกที่ตลาดต้องการ ทั้งปลอดภัย ให้ความรู้ และเป็นธรรมต่อสัตว์
ตลาดจีนคือแรงขับสำคัญ—ความต้องการ Elephant-Friendly เพิ่มขึ้นต่อเนื่อง
เจิ้งอวี่ ผู้จัดการโครงการสัตว์ป่า สำนักงานปักกิ่ง องค์กรพิทักษ์สัตว์แห่งโลก เปิดเผยว่า ตั้งแต่ปี 2015 เป็นต้นมา องค์กรพิทักษ์สัตว์แห่งโลกได้ขับเคลื่อนโครงการ “Wild Animals, Not Playthings” และมีบริษัทท่องเที่ยวทั่วโลก 199 แห่ง ให้คำมั่นยุติกิจกรรมบันเทิงที่ใช้สัตว์ป่า เช่น การขี่ช้าง ปัจจุบันมีบริษัทท่องเที่ยวจีน 33 แห่ง ลงนามใน “คำมั่นการท่องเที่ยวเป็นมิตรกับช้าง” และอีก 22 แห่ง ลงนามใน “คำมั่นการท่องเที่ยวเป็นมิตรกับสัตว์ป่า”
“ประเทศไทยเป็นหนึ่งในจุดหมายปลายทางท่องเที่ยวหลักของนักท่องเที่ยวจีน การเปลี่ยนผ่านเชิงบวกของบริษัทท่องเที่ยวจีนและพฤติกรรมนักท่องเที่ยวจีน จึงเป็นกลไกสำคัญในการผลักดันการท่องเที่ยวแบบเป็นมิตรกับช้างให้เดินหน้าได้จริง” เจิ้งอวี่ กล่าวเสริม
ความร่วมมือข้ามพรมแดนระหว่างจีน–ไทยในประเด็นนี้ จึงไม่เพียงยกระดับมาตรฐานอุตสาหกรรมท่องเที่ยวเท่านั้น แต่ยังเร่งให้ผู้ประกอบการไทยต้องปรับตัวรับเทรนด์การท่องเที่ยวอย่างมีจริยธรรมที่กำลังเติบโตอย่างรวดเร็วในตลาดโลก
การเติบโตของ Elephant-Friendly Tourism กำลังพิสูจน์ให้เห็นอย่างชัดเจนว่า ประเทศไทยไม่จำเป็นต้องเลือกระหว่าง “กำไร” กับ “ความเมตตา” แต่สามารถยกระดับสวัสดิภาพสัตว์ ฟื้นความเชื่อมั่นของนักท่องเที่ยว และสร้างรายได้ให้ผู้ประกอบการได้พร้อมกันอย่างสมดุล ความร่วมมือระหว่างภาคธุรกิจ ภาคประชาสังคม (NGO) และชุมชนท้องถิ่น กำลังเปิดโอกาสให้ไทยก้าวขึ้นเป็นผู้นำการท่องเที่ยวช้างเชิงยั่งยืนแห่งเอเชีย และร่วมกำหนดมาตรฐานใหม่ให้ภูมิภาคเดินหน้าไปสู่การท่องเที่ยวที่ยั่งยืนจริงและแข่งขันได้จริง ประเด็นสำคัญในวันนี้จึงไม่ใช่แค่ว่าอุตสาหกรรมท่องเที่ยวจะเปลี่ยนหรือไม่ แต่อยู่ที่ว่าเราแต่ละคน ในฐานะนักท่องเที่ยวและพลเมืองของโลก จะเลือกยืนอยู่ข้างการท่องเที่ยวที่เคารพชีวิตสัตว์อย่างไร
